موزه های آستان قدس رضوی از غنی ترین موزه های كشور و در ردیف مهترین مراكز فرهنگی و هنری مسلمانان بشمار می روند كه آن مبین علاقه بیش از حد مسلمانان به هنر و فرهنگ است و به دلیل همجواری موزه ها با حرم مطهر و اماكن متبركه از چنان جذابیتی برخوردارند كه هر كس به مشهد مقدس و به زیارت امام رضا علیه السلام مشرف می گردد، بازدید از موزه های آستان قدس رضوی را مكمل زیارت خود می داند یكی از موزه های دیدنی و كم نظیر آستان قدس موزه فرش است كه در این مختصر به آن می پردازیم.

این گنجینه در تاریخ ۱۸/۴/۱۳۷۷ توسط مقام منیع تولیت عظمای آستان قدس رضوی به منظور بازدید عموم علاقمندان، هنرمندان و بافندگان با زیربنای ۹۷۰ مترمربع، در دو طبقه مشتمل بر ۶۰ تخته قالی و قالیچه از مهمترین مراكز بافت چون: اصفهان، تبریز، كاشان، خراسان، كرمان، سنندج و... و انواع سوزن دوزی های نفیس چون گلابتون دوزی، قلاب دوزی، ده یك دوزی، معرق دوزی بر روی پارچه های ماهوت، حریر، اطلس، مخمل، ساتن و... از دوره صفویه را تاكنون در معرض دید علاقمندان قرارداده است.

از طرح های موجود بر روی این قالیها می توان به طرح های محرابی ( درختی، باغی ،گلدانی، قندیلی ،دورنما) لچك ترنج، افشان، افشان ترنج، بندی، ریز ماهی، تصویری، بته ( جقه، قبادخانی)، گلدانی و ... اشاره نمود.

قالیهای نفیس این مجموعه از آثار اهدایی هنرمندان و استادان هنردوست و بنامی چون: شاه عباس صفوی ،ارجمند كرمانی، عمواغلی، محمدامین كرمانی، محمد نقاش مشهدی، محمد كرمانی، حسنخانی، حاج غلامحسین مرتضی زاده ، فیض الله صفدرزاده حقیقی ، یدالله صفدرزاده حقیقی ،حاج محمدصیرفیان ، حاج محمدنوبری،حسن نظامی دوست ،محمدعلی فلسفین، پوران مسگرزاده و.... می باشد كه جلوه باشكوهی به این گنجینه داده اند.

اصفهان

اصفهان، یكی از شهرهای مهم و تاریخی جهان است كه همچون نگینی همیشه زنده بر بلندای گنجینهٔ بزرگ ایران می درخشد. هنرمندان اصفهان درطول تاریخ، علاقمندی خود را به صنایع دستی ازجمله قالیبافی، سوزن دوزی، كاشیكاری و ... به اثبات رسانیده ودر جهت اعتلاء كمی وكیفی آن كوشش بسیار نموده اند بطوریكه امروزه در سایهٔ تلاش و پشتكار آنان، قالیهای زیبائی در این خطه از سرزمین پهناور ایران بافته می شود كه به نحوی چشمگیر، توجه بازارهای جهانی وموزه های بزرگ دنیا را به خود جلب كرده است.

به لحاظ علاقمندی پادشاهان نخستین صفوی بالاخص شاه اسماعیل، شاه طهماسب و شاه عباس به هنرقالیبافی، نفیس ترین قالیهای ابریشمی وزربفت با طرح های بسیاربدیع بدست هنرمندان اصفهان بافته شده است .

حمایت و توجه شاهان صفوی به هنر و هنرمندان انگیزه ای بود تا از هر صنف و طبقه ای جذب كارگاههای بزرگ سلطنتی بویژه قالی بافی شوند بنابراین این دوره را می توان عصر شكوه وجلال قالی ایران نامید.نخستین كارگاههای قالی بافی ایران، درزمان شاه عباس كبیردراصفهان دایر گردید . اصفهان اززمانهای دوریكی ازمراكزطراحی نقوش زیبا ودل انگیز روی انواع صنایع دستی بویژه قالی بوده است .

تنوع طرحها وتركیب رنگها درتمامی هنرهای آن قابل رؤیت است بنحوی كه امروز به جرأت می توان قالی اصفهان را یكی از اصیل ترین قالیهای ایرانی دانست كه هنرمندان آن با تعصبی خاص درحفظ و ماندگاری آن كوشیده وجدیت به خرج داده اند.تا زمانی كه نگاره های اصیل اسلیمی، ختایی وشاه عباسی بر گنبد لاجوردی مسجد امام، مسجد شیخ لطف الله و یادگارهای طلایی قلم رضا عباسی بردیواره های عالی قاپو، چهل ستون و هشت بهشت می درخشد ؛ قالی اصفهان نیز پاسدار فرهنگ، تمدن و مكتب اصیل ایرانی است.

هماهنگی، توازن وتنوع رنگ بویژه رنگهای شاد در فامهای سیر وروشن، ارتفاع كوتاه پرز، رجشمار بین ۹۰ ـ ۵۰ ، استفاده از گره فارسی، استفاده از پشم وابریشم درتار، پودوپرز، استفاده ازدارهای عمودی وثابت با چله كشی فارسی، شیرازهٔ متصل، اكثراً دوپوده ولول وپرداخت در حین بافت ازویژگیهای خاص قالی بافی اصفهان است .

معرفی قالی مدینه منوره (رمزهستی ) اثر استاد یدالله صفدرزاده حقیقی

استاد یدا... صفدر زاده حقیقی از بافندگان معروف فرش و از جمله هنرمندان با ذوق اصفهان هستند . استاد یدا...صفدر زاده حقیقی فرزند مرحوم حاج مهدی صفدرزاده حقیقی در سال ۱۳۰۶ هـ . ش در اصفهان متولد گردید واز سن ۱۰ سالگی زیر نظر پدرشان مقدمات و تعلیمات اولیه قالیبافی را همزمان با تحصیل فرا گرفتند تا به درجه استادی در این فن رسیدند و در احیا و تکامل هنر اجدادی فعالیت نموده و ادامه دهنده راه پدرشان بوده اند.

استاد یکی از چهره های سرشناس و تولید کننده قالی اصفهان می باشد ایشان با استفاده ازطرحهای اصیل که در بر دارنده معانی تفاسیر عرفانی و ادبی برخاسته از ارزشهای اعتقادی و فرهنگی است و نظرهر بیننده ای را بسوی حق معطوف می نماید. هارمونی رنگها بویژه رنگهای شاد در فامهای سیر و روشن، توازن و تنوع آنها از ویژگیهای قالیهای ایشان است که در نوع خود کم نظیر و زیباست.

از استاد قالیهای نفیسی در معتبرترین موزه های ایران و جهان نگهداری می شود. از ایشان شش تخته قالی نفیس، ظریف و زیبا در گنجینه فرش و منسوجات آستان قدس رضوی در معرض دید علاقه مندان می با شد و انگیزه شان از اهداء این آ ثار عشق به ولایت ائمهٔ اطهار بخصوص حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیه والثناء می باشد.

قالیهای اهدائی ایشان عبارتند از:
قالی هفت شهر عشق ، قالی دیدار با خالق یكتا (مكه المعظمه) قالی رمز هستی (مدینه منوره) ، قالی بهشت ، قالی باغ مرجانها ، قالی دنیای ماهیها